Przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie ubezpieczyciela przy ubezpieczeniu majątkowym polega w szczególności na zapłacie określonego odszkodowania. Z kolei przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.
Niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego zarówno w sytuacji jego uszkodzenia, jak również jego zniszczenia, jest normalnym następstwem zdarzenia drogowego. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na najem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Podkreślić przy tym trzeba, że pogląd ten odnieść należy zarówno do sytuacji, w której zniszczeniu (uszkodzeniu) uległ samochód służący poszkodowanemu do prowadzenia działalności gospodarczej, jak i do sytuacji, w której poszkodowany wykorzystywał zniszczony (uszkodzony) auto także do innych celów. Postulat pełnego odszkodowania przemawia zatem za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela wydatków koniecznych, wynikających z czasowego używania zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z własnego pojazdu wskutek jego zniszczenia lub uszkodzenia, jednakże z ograniczeniem czasowym do okresu między dniem zniszczenia pojazdu, a dniem w którym poszkodowany może nabyć analogiczny pojazd, nie dłużej jednak niż za czas do zapłaty odszkodowania.
Zakład ubezpieczeń ma na wypłatę odszkodowania 30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie, ale w sytuacji, gdy zasada odpowiedzialności nie budzi wątpliwości, a wysokość szkody nie jest znaczna, nie ma przeszkód, aby ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie dużo szybciej, zwłaszcza, gdy ma świadomość, że poszkodowany korzysta z pojazdu zastępczego. Pozwoliłoby to poszkodowanemu na nabycie nowego pojazdu, a tym samym istotnie ograniczyło okres, w jakim był zmuszony korzystać z pojazdu zastępczego. Dzień wypłaty odszkodowania stanowi zatem restytucję straty w majątku poszkodowanego wyznaczając niejako granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela w odniesieniu do konkretnej szkody, np. w postaci utraconego dochodu czy kosztów najmu pojazdu zastępczego. Długość okresu wynajmu pojazdu zastępczego jest każdorazowo uzależniona od okoliczności faktycznych związanych ze sposobem likwidacji szkody wywołanej wypadkiem. Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do likwidacji szkody.
Wysokość poniesionych kosztów przez poszkodowanego zawsze powinna być udokumentowana wystawionym przez wynajmującego rachunkiem, umową lub fakturą. Nie można wprawdzie wykluczyć, że inne podmioty świadczące tego rodzaju usługi, zwłaszcza w wielkich miastach, mogą pobierać inne, niższe stawki. Nie można jednak wymagać od poszkodowanego aby podejmował jakieś szczególne starania zmierzające do znalezienia najkorzystniejszej z punktu widzenia ubezpieczyciela oferty. Należy zwrócić uwagę również na fakt, że na terenie mniejszych miast, rynek wynajmu samochodów nie jest szczególnie rozwinięty, co musi znajdować odzwierciedlenie w cenach usług. Twierdzenie, że ustalenie rynkowych stawek czynszu najmu pojazdu zastępczego wymaga wiadomości specjalnych, co do zasady należy uznać za chybione. Pojazdy są bowiem dobrami powszechnie występującym w obrocie, także na rynku najmu i nie ma przeszkód, aby ustalić rynkowe stawki czynszu najmu pojazdów na podstawie cenników przedsiębiorców zajmujących się tego rodzaju działalnością. Nie chodzi przy tym o najem pojazdu o takich samych cechach jak pojazd poszkodowanego, ale o najem pojazdu zbliżonego wielkością i wyposażeniem, gdyż co do zasady wynajmowany pojazd zastępczy powinien zapewniać poszkodowanemu podobny standard jak pojazd uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Należy również stwierdzić, że co do zasady wystarczającym dowodem wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego i wysokości czynszu najmu jest umowa najmu, rachunek lub faktura dotycząca zapłaty czynszu najmu. Nie oznacza to jednak, aby sprawca szkody, czy odpowiadający za sprawcę zakład ubezpieczeń, mogli skutecznie domagać się obniżenia odszkodowania w tym zakresie do stawek minimalnych, o ile konkretna wysokość czynszu najmu nie odbiegała radykalnie od stawek rynkowych, a działaniu poszkodowanego nie da się przypisać co najmniej rażącego niedbalstwa. Oczywiście nie można wykluczyć tego, że w pewnych sytuacjach konieczne będzie wywołanie opinii biegłego na tę okoliczność, np. gdy poszkodowany wynajął pojazd od osoby związanej z nim rodzinnie, towarzysko czy gospodarczo i istnieją wątpliwości co do tego, czy stawka czynszu określona umownie jest stawką rynkową, albo gdy chodzi o najem pojazdu o specyficznych właściwościach czy na rynku o szczególnych cechach.
Przykład:
Powód korzystał z tego pojazdu w celu dojazdu do miejsca pracy oddalonego od miejsca zamieszkania o 27 km oraz dla zaspokojenia potrzeb komunikacyjnych członków swojej rodziny. Dodać przy tym należy, ze powód mieszka w dużej odległości od miasta, co wiąże się z koniecznością pokonywania większych odległości w celu załatwienia różnych spraw osobistych. Miejsce zamieszkania przesądza również o tym, że powód ma utrudniony dostęp do publicznych środków komunikacji. Samochód, który uległ zniszczeniu podczas kolizji drogowej, był jedynym samochodem w gospodarstwie domowym powoda. W obliczu tych okoliczności wynajęcie przez powoda samochodu zastępczego na czas niezbędny do nabycia nowego pojazdu z miejsce zniszczonego, należy poczytywać za życiową konieczność, a nie za przejaw nieuzasadnionego luksusu, tym bardziej, że brak jest podstaw do przyjęcia, że standard wynajętego przez powoda samochodu odbiegał in plus od standardu pojazdu, który uległ uszkodzeniu.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.