Kto powierza wykonanie czynności drugiemu, ten jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez sprawcę przy wykonywaniu powierzonej mu czynności, chyba że nie ponosi winy w wyborze albo że wykonanie czynności powierzył osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Przepisy prawa umożliwiają poszkodowanemu dochodzenie naprawienia szkody od osoby, która powierzyła innemu wykonanie jakiejś czynności i to przy jej wykonywaniu została wyrządzona szkoda. Jednakże ustawodawca umożliwił zwolnienie się powierzającego od odpowiedzialności, m.in. poprzez wykazanie, że odkreślona czynność, przy wykonywaniu której doszło do wyrządzenia szkody, została powierzona profesjonaliście, a więc „osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności”. Chodzi w tym przypadku o jakąkolwiek osobę prawną, fizyczną czy jednostkę organizacyjną, prowadzącą zawodowo działalność określonego rodzaju, nawet jeżeli nie ma ona charakteru działalności gospodarczej. Dla zwolnienia osoby zlecającej wykonanie czynności z odpowiedzialności istotne są zatem dwa fakty: zawodowy charakter działalności wykonawcy oraz przynależenie zleconej czynności do zakresu tej działalności.
Skuteczne powierzenie zwalnia od odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem danych czynności, nie wyklucza odpowiedzialności powierzającego za szkodę wyrządzoną jego własnym zaniedbaniem.
Wina w wyborze objęta jest domniemaniem wzruszalnym, a ciężar dowodu braku winy spoczywa na powierzającym. W celu uwolnienia się od odpowiedzialności powierzający powinien zatem wykazać, że wybór był prawidłowy i że zostały zachowane wymagane mierniki staranności, bądź że czynność została powierzona osobie, przedsiębiorstwu lub zakładowi, które w zakresie swej działalności zawodowej trudnią się wykonywaniem takich czynności. Są to bowiem dwie niezależne od siebie okoliczności wyłączające odpowiedzialność.
Okoliczność, że w dacie zlecania robót przez zleceniodawcę, zleceniobiorca nie miał zarejestrowanej działalności gospodarczej nie ma znaczenia z punktu widzenia wyboru osoby wykonawcy i ewentualnej winy w wyborze w rozumieniu art. 429 k.c. O byciu podmiotem zdolnym do wykonania konkretnego rodzaju robót nie decyduje to czy się jest osobą wpisaną do ewidencji działalności gospodarczej, czy nie.
Pamiętajmy, że poszkodowany musi wykazać szkodę, zdarzenie, z którego ona wynika, oraz istnienie adekwatnego związku między zdarzeniem a szkodą.
Praktyka
W związku z tym, że zarządca drogi skutecznie powierzył czynności zimowego oczyszczania ulicy (…) pozwanemu jako profesjonaliście, a ten, jak wyżej wykazano, nie wywiązał się należycie z zawartej umowy, to powierzający zwolniony jest z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przedsiębiorstwo trudniące się zawodowo wykonywaniem powyższych czynności. Wątpliwości nie budzi spełnienie w przedmiotowej sprawie przesłanek art. 415 k.c. warunkujących odpowiedzialność deliktową pozwanego. Wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 27 listopada 2013 r. II Ca 950/2013
Nie sposób zarzucić organowi pozwanej jakiegokolwiek zawinienia (art. 416 k.c.), skoro kontrole kominiarskie zlecane były fachowemu podmiotowi i przeprowadzane były przez mistrza kominiarskiego. Pozwana nie ponosi winy w wyborze (art. 429 k.c.) i nie zachodzą przesłanki jej odpowiedzialności odszkodowawczej wobec powodów, gdyż nie można w sposób uprawniony twierdzić, że pozwana w sposób zawiniony doprowadziła do zatrucia tlenkiem węgla. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 stycznia 2013 r. V ACa 986/2012
Wyłączenie odpowiedzialności zarządcy budynku za powierzenie wykonywania przeglądów przewodów kominowych profesjonaliście nie wyklucza jego odpowiedzialności odszkodowawczej z czynu niedozwolonego. To do niego należy bowiem dbanie o bezpieczeństwo budynku. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 24 maja 2007 r. II CSK 113/2007
Powierzenie przez gospodarza przyjęcia weselnego organizacji pokazu sztucznych ogni osobom, które nie trudniły się zawodowo wykonywaniem takich czynności, może uzasadniać jego odpowiedzialność za szkodę na osobie, jakiej doznał uczestnik tego przyjęcia na skutek użycia w czasie pokazu naboju sygnalizacji chemicznej. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 2 kwietnia 2003 r. I CKN 229/2001
Biuro podróży odpowiada za działania lub zaniechania zagranicznych osób trzecich, którymi się posługuje w wykonaniu swych zobowiązań w zakresie wyżywienia uczestników zagranicznej wycieczki, także wówczas, gdy nie miało możliwości kontroli i nadzoru nad tymi osobami. Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 25 lutego 1986 r. III CZP 2/86
Nie istnieje ogólna zasada współodpowiedzialności inwestora i wykonawcy za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym przez wykonawcę osobie trzeciej, przy wykonywaniu robót budowlanych, zleconych przez inwestora. Brak jest jakiegokolwiek przepisu, który by odpowiedzialność taką wprowadził. Inwestor, który powierza wykonanie robót budowlanych wyspecjalizowanemu przedsiębiorstwu budowlanemu, nie odpowiada za szkodę wyrządzoną przez jego pracowników przy wykonywaniu zleconych robót. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 5 kwietnia 2013 r. I ACa 1344/2012
Odpowiedzialność za sposób prowadzenia robót budowlanych (w tym za zabezpieczenie terenu budowy przed osobami nieupoważnionymi) ponosi wykonawca robót a nie inwestor. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2006 r. I ACa 977/2005
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
