Opisywana egzekucja jest sposobem egzekucji mającym zastosowanie nie tylko do egzekucji z wynagrodzenia za pracę, a więc do należności związanych ze stosunkiem pracy, ale także do należności z innych stosunków, do których stosuje się prawo pracy. Wynagrodzeniem za pracę jest świadczenie periodyczne przysługujące pracownikowi w zamian za świadczoną pracę. Do wynagrodzenia za pracę zalicza się ponadto świadczenia uzyskiwane od pracodawcy z innych niż stosunek pracy stosunków prawnych, np. wynagrodzenie za pracę wykonane na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Innymi słowy, pojęciem , wynagrodzenie za pracę” objęte są wszelkie dochody, jakie dłużnik uzyskuje od pracodawcy w związku z pozostawaniem w stosunku pracy. Nie będą zatem należeć do kategorii wynagrodzenia za pracę należności stanowiące wynagrodzenie za wykonane zlecenie lub dzieło w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej między podmiotami niepozostającymi ze sobą w stosunku pracy. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z należnościami podlegającymi egzekucji z innych wierzytelności.
W razie przelania pieniędzy z tytułu wynagrodzenia za pracę na rachunek bankowy dłużnika, skierowanie egzekucji do wypłaconych pieniędzy odbywa się w ramach egzekucji z rachunku bankowego. Z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
4) kary pieniężne.
Potrąceń dokonuje się w podanej kolejności. Potrącenia wymienione w pkt 2 i 3 nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami, o których mowa w pkt 1 – trzech piątych wynagrodzenia. We wniosku o wszczęcie egzekucji z wynagrodzenia za pracę należy określić pracodawcę dłużnika i jego siedzibę (miejsce zamieszkania – w przypadku pracodawcy, którym jest osoba fizyczna).
Wierzyciel alimentacyjny może
żądać od pracodawcy dłużnika, by dokonywał potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych bez postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem przypadków gdy:
1) świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych,
2) wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej. Potrąceń tych pracodawca dokonuje na wniosek wierzyciela na podstawie przedstawionego przez niego tytułu wykonawczego.
Potrącenia mogą być dokonywane w następujących granicach:
1) w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości trzech piątych wynagrodzenia,
2) w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości połowy wynagrodzenia.
Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
Wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty te ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Zajęcie
Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje przez jego zajęcie. Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy.
Komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych powyżej nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego wynagrodzenia, lecz:
1) przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu, zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo
2) przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Komornik poucza zarazem pracodawcę o skutkach niezastosowania się do wezwania. Stosownie do okoliczności komornik może wezwać pracodawcę do przekazywania mu zajętego wynagrodzenia bezpośrednio. Z chwilą doręczenia dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji oraz pisma zawiadamiającego o obowiązkach, dłużnik nie powinien odbierać wynagrodzenia i innych świadczeń objętych zajęciem, w przeciwnym bowiem razie ciąży na nim odpowiedzialność za wyrządzoną wierzycielowi szkodę. Dłużnik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia za pracę ani przenieść tego prawa na inną osobę.
Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa ponadto pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
1) przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
2) podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi;
3) w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.
Pracodawca obowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia komornika oraz wierzyciela o każdej zmianie okoliczności wymienionych powyżej.
Umorzenie egzekucji
Jednakże dłużnik może żądać umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży do depozytu sądowego sumę równającą się sumie świadczeń periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie wszczyna z urzędu egzekucję.
Możliwość żądania przez dłużnika umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości daję szanse dobrowolnego wykonania obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego i uniknięcia wyższych kosztów postępowania egzekucyjnego. Skorzystanie z takiej możliwości obwarowane jest dwoma obowiązkami, które musi spełnić dłużnik, a mianowicie:
1) uiścić wszystkie świadczenia wymagalne,
2) złożyć na rachunek depozytowy sądu sumę odpowiadającą wysokości świadczeń powtarzających się za okres sześciu miesięcy wraz z upoważnieniem dla komornika do dysponowania nimi.
Postanowienie komornika o umorzeniu egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości podlega zaskarżeniu skargą na czynności komornika, a na postanowienie sądu rozstrzygające taką skargę przysługuje zażalenie.
Ciągłość zajęcia
Zajęcie obowiązuje nadal, choćby po zajęciu nawiązano z dłużnikiem nowy stosunek pracy lub zlecenia albo choćby zakład pracy przeszedł na inną osobę, jeżeli osoba ta o zajęciu wiedziała. W razie rozwiązania stosunku pracy z dłużnikiem dotychczasowy pracodawca czyni wzmiankę o zajęciu należności w wydanym dłużnikowi świadectwie pracy, a jeżeli nowy pracodawca dłużnika jest mu znany, przesyła temu pracodawcy zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia oraz powiadamia o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne. Wzmianka w świadectwie pracy powinna zawierać oznaczenie komornika, który zajął należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak również wskazać wysokość potrąconych już kwot. Przesłanie zawiadomienia komornika ma skutki zajęcia należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy.
Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika pracodawcę, który wydał świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli nowy pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa pracy, dowie się, gdzie pracownik był przedtem zatrudniony, obowiązany jest zawiadomić poprzedniego pracodawcę o jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie tego pracodawcy stwierdzające, że jego należności nie były zajęte. Obowiązek powiadomienia komornika o zmianie pracodawcy obciąża również dłużnika. O obowiązku tym oraz o skutkach jego zaniedbania dłużnik powinien być pouczony przy zawiadomieniu go o zajęciu wynagrodzenia za pracę.
Zajęcie ma ten skutek, że
w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu.
Grzywna
Pracodawcy, który nie wykonał obowiązków określonych wyżej, nie złożył w przepisanym terminie oświadczenia albo zaniedbał przesłania dokumentów zajęcia wynagrodzenia nowemu pracodawcy dłużnika , komornik wymierza grzywnę w wysokości do dwóch tysięcy złotych. Grzywna może być powtórzona, jeżeli pracodawca nadal uchyla się od wykonania tych czynności w dodatkowo wyznaczonym terminie.
Jeżeli pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik lub wspólnik odpowiedzialny za wykonanie takiej czynności, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia – osoby uprawnione do reprezentowania pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie podlega którykolwiek ze wspólników.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.