Osoba, która kupiła od pozwanego rzecz obciążoną wadami fizycznymi, może dochodzić roszczeń opartych na reżimie odpowiedzialności z tytułu rękojmi, gwarancji lub odszkodowawczym: kontraktowym lub deliktowym. Każdy z tych reżimów opiera się na innych przesłankach i zasadach, wybór każdej z tych podstaw odpowiedzialności determinuje inny zakres okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, faktów, które musi udowodnić powód oraz środków obrony pozwanego i faktów, które on musi udowodnić.
Należy zatem uznać, że jeżeli powód żąda w pozwie zasądzenia określonej kwoty z tytułu obniżenia ceny kupionej rzeczy wadliwej i jako okoliczności faktyczne podaje fakt nabycia rzeczy od pozwanego, wystąpienie jej wad, które nie zostały usunięte oraz wskazuje, że żąda obniżenia ceny w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości z uwzględnieniem istniejących wad, to znaczy, że spośród przysługujących mu roszczeń dokonał wyboru roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy i w taki sposób ukształtował przedmiotowo proces. Zmiana w toku procesu podstawy odpowiedzialności na odpowiedzialność odszkodowawczą sprzedawcy stanowi w takiej sytuacji przedmiotową zmianę powództwa, bowiem inne są podstawy faktyczne i prawne odpowiedzialności z tytułu rękojmi oraz odpowiedzialności odszkodowawczej, inny zakres możliwej obrony pozwanego i inne okoliczności faktyczne, których udowodnienie obciąża każdą ze stron, a tym samym inne granice badania sprawy przez sąd (zob. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2009 r., V CSK 180/09, Legalis nr 336614). Przedmiotową zmianą powództwa są bowiem wszystkie czynności, które prowadzą do zmiany ilościowej lub jakościowej żądania, jak również takie, które w istotny sposób zmieniają podstawę faktyczną niezbędnych ustaleń doprowadzając do konieczności ustosunkowania się do nowego prawnego uzasadnienia żądania, a także wskazanie na inną materialnoprawną podstawę dochodzonego roszczenia, nawet przy zachowaniu tożsamego brzmienia żądania procesowego (zob. np. wyroki SN: z dnia 12 listopada 1969 r., II CZ 117/69, OSNCP rok 1970, nr 9, poz. 154, z dnia 24 kwietnia 1972 r., III PZP 17/70, OSNCP rok 1973, nr 5, poz. 72, z dnia 7 kwietnia 1992 r., III CZP 29/92, OSNCP rok 1992, nr 11, poz. 192, z dnia 19 listopada 1998 r., I CKN 32/98, OSNC rok 1999, nr 5, poz. 96 i z dnia 29 stycznia 2009 r., V CSK 282/08, Legalis nr 122747).
Należy podkreślić, że jeżeli powód wskazuje w pozwie okoliczności faktyczne roszczenia, sąd rozpoznający sprawę ma obowiązek dokonać subsumpcji w kontekście tego stanu faktycznego, ustalając możliwe przepisy prawa, które mogą stanowić podstawę tego roszczenia. Natomiast w sytuacji, gdy powód wskazuje podstawy prawne swojego roszczenia, to chociaż – co do zasady – nie wiążą one sądu, a więc sąd może nie zastosować błędnie wskazanej przez stronę podstawy prawnej, nawet jeżeli kwalifikacji prawnej dokonał profesjonalny pełnomocnik strony (zob. np. wyroki SN: z dnia 21 kwietnia 2010 r., V CSK 345/09, Legalis nr 381610 i z dnia 19 marca 2012 r., II PK 175/11, MoP rok 2013, nr 1, s. 34), to niewątpliwie w takiej sytuacji powinien odnieść się do wszystkich podstaw wskazanych przez stronę powodową. Innymi słowy, powinien rozważyć, czy zaproponowane przez powoda podstawy prawne, które nie muszą polegać na podaniu konkretnych przepisów, ale także na wskazaniu reżimu odpowiedzialności, są prawidłowe w świetle przedstawionego stanu faktycznego. Zakreśla to bowiem ramy żądania powoda. Jeżeli więc strona powodowa wskazuje jako podstawy odpowiedzialności strony pozwanej z tytułu umowy sprzedaży reżim kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej i rękojmię, sąd rozpoznający sprawę merytorycznie ma obowiązek rozpoznać zasadność żądania pozwu w oparciu o wskazane podstawy.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
