Zmiana powództwa
Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu. Jeżeli w myśl reguły poprzedzającej zmiana nie jest dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób, że występuje z nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla niej rzeczowo i miejscowo właściwy, w przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie rejonowym, należy przekazać całe zmienione powództwo sądowi okręgowemu, który dla zmienionego powództwa jest rzeczowo i miejscowo właściwy. Z wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa może być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w wyżej rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś wypadkach – z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.
Proces cywilny wszczynany jest z inicjatywy powoda, który wytaczając powództwo domaga się udzielenia ochrony prawnej, jednocześnie wskazując przedmiot tej ochrony. Obowiązkiem powoda jest również określenie wartości przedmiotu sporu. Rzeczą Sądu nie jest poszukiwanie domniemanych intencji powoda, a przedmiot sporu i jego wysokość zostały w sposób jednoznaczny określone w pozwie i kolejnych pismach procesowych. W wypadku gdy zmiana powództwa dotyczy żądania i powoduje zmianę wartości przedmiotu sporu to obowiązkiem powoda jest wskazanie aktualnej wartości przedmiotu sporu.
Zmianą powództwa może być zastąpienie dotychczasowej podstawy faktycznej inną, przy zachowaniu niezmienionego żądania, bądź zmiana żądania przy niezmienionej podstawie faktycznej, albo też zmiana obu tych elementów. Zmiana powództwa polega, w konsekwencji, na zmianie jego istotnych elementów, wszystkich albo wybranych. Innymi słowy przeobrażeniu podlega żądanie wraz z podstawą faktyczną i prawną.
