Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Przedawnienie wykonania i odszkodowania z umowy przedwstępnej

Jak stanowi art. 390 § 3 zdanie pierwsze KC, roszczenia z umowy przedwstępnej, a zatem także roszczenie odszkodowawcze, przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta, natomiast termin przedawnienia wskazany w zdaniu drugim tego przepisu ma zastosowanie tylko wtedy, gdy wierzyciel wystąpił z roszczeniem o odszkodowanie dopiero po uprawomocnieniu się wyroku oddalającego powództwo o zawarcie umowy przyrzeczonej. Przepis ten nie może więc mieć zastosowania w sytuacji, w której powód wystąpił z roszczeniem o naprawienie szkody w toku postępowania, którego przedmiotem było roszczenie o wykonanie umowy przedwstępnej (zawarcie umowy przyrzeczonej).

Rozważania w tym przedmiocie rozpocząć należy od stwierdzenia, że ustawodawca, chcąc zapobiec sytuacji, w której strony umowy przedwstępnej przez długi okres pozostawałyby w stanie niepewności, wprowadził krótki, wynoszący bowiem tylko jeden rok, termin przedawnienia wszystkich roszczeń wynikających z umowy przedwstępnej. Zgodnie z art. 390 § 3 zdanie pierwsze KC, bezskuteczny upływ terminu uzgodnionego lub wyznaczonego do zawarcia umowy przyrzeczonej staje się początkiem biegu rocznego terminu przedawnienia zarówno roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej, jak i roszczenia odszkodowawczego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21.11.2006 r., III CZP 102/06, OSNC 2007, nr 7-8, poz. 104). W sposób szczególny uregulowany został początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody, jeżeli uprawniony wystąpił wcześniej z powództwem o zawarcie umowy przyrzeczonej, które zostało oddalone; wówczas roszczenie odszkodowawcze przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie oddalające żądanie wykonania umowy przedwstępnej stało się prawomocne. Celem takiego uregulowania jest zapewnienie uprawnionemu możliwości realizowania tzw. skutku słabszego umowy przedwstępnej, tj. uzyskania odszkodowania w sytuacji, w której żądanie zmierzające do wykonania umowy przedwstępnej (tzw. skutek silniejszy) zostało przez sąd oddalone.

W doktrynie prezentowany jest pogląd, że wierzycielowi z umowy przedwstępnej o skutku silniejszym, dysponującemu dwoma roszczeniami, przysługuje prawo wyboru, czy skorzysta z roszczenia o wykonanie umowy przedwstępnej, czy tylko z roszczenia odszkodowawczego. Za takim stanowiskiem przemawia argument, że skoro roszczenie odszkodowawcze przysługuje wierzycielowi z umowy przedwstępnej niespełniającej przesłanek ważności umowy przyrzeczonej, to a maiori ad minus należy uznać, że służy ono również wierzycielowi z umowy o silniejszym skutku, którego uprawnienia powinny być szersze. Pogląd ten podzielił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9.5.2001 r., II CKN 440/00 (OSNC 2001, nr 12, poz. 185), stwierdzając, że roszczenia o odszkodowanie nie wyłącza okoliczność, iż stronie uprawnionej przysługuje roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej.

Nie ma przeszkód, aby wierzyciel, któremu przysługuje wspomniane prawo wyboru, sformułował żądanie w formie roszczenia ewentualnego, wnosząc o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli, a w razie oddalenia takiego żądania – zasądzenie odszkodowania. Wniesienie pozwu zawierającego takie żądanie powoduje przerwanie biegu rocznego terminu przedawnienia zarówno roszczenia o wykonanie umowy przedwstępnej, jak i roszczenia o naprawienie szkody.

Czy wniesienie pozwu o wykonanie umowy przedwstępnej przerwało bieg przedawnienia także roszczenia odszkodowawczego? W świetle art. 123 § 1 pkt 1 KC odpowiedź nie może być pozytywna. Zgodnie z tym przepisem, tylko czynność przed sądem przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia przerywa bieg przedawnienia. Wytoczenie powództwa o zawarcie umowy przyrzeczonej jest czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej, a nie o odszkodowanie. Należy zatem przyjąć, że w przedstawionej sytuacji bieg przedawnienia co do tego drugiego roszczenia nie zostaje przerwany. Z tego względu, ustawodawca, aby nie pozbawić wierzyciela możliwości dochodzenia odszkodowania w razie oddalenia powództwa o zawarcie umowy przyrzeczonej, wprowadził rozwiązanie, zgodnie z którym roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem roku od dnia, w którym prawomocne stało się orzeczenie o oddaleniu żądania zawarcia umowy przyrzeczonej (art. 390 § 3 zdanie drugie KC). Obrona stanowiska przeciwnego nie znajduje oparcia w treści art. 123 § 1 pkt 1 KC, a ponadto musiałaby opierać się na założeniu, że unormowanie zawarte w art. 390 § 3 zdanie drugie KC stanowi superfluum. Innymi słowy, termin przedawnienia roszczenia odszkodowawczego przewidziany w art. 390 § 3 zdanie drugie KC ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której oddalone zostało żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej.

Powód w celu uniknięcia przedawnienia roszczenia odszkodowawczego powinien zgłosić je jako roszczenie samodzielne albo jako ewentualne w stosunku do roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej, jednak nie później niż przed upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta, skoro po upływie tego terminu przedawniają się, jak stanowi art. 390 § 3 zdanie pierwsze KC, „roszczenia z umowy przedwstępnej”, a więc zarówno roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej, jak i roszczenie odszkodowawcze. W tym drugim przypadku sąd, w razie oddalenia powództwa wskazanego na pierwszym miejscu, orzekłby o żądaniu odszkodowawczym zgłoszonym jako ewentualne. Powód może również wystąpić wyłącznie z powództwem o zawarcie umowy przyrzeczonej; w razie jego oddalenia miał możliwość – nie narażając się na zarzut przedawnienia – zgłoszenia w odrębnej sprawie roszczenia odszkodowawczego, w takim bowiem przypadku termin przedawnienia liczony jest od uprawomocnienia się orzeczenia o oddaleniu powództwa (art. 390 § 3 zdanie drugie KC). Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 lutego 2010 r. II CSK 459/09

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach. Wybierając nas możesz mieć pewność, że będziemy w pełni oddani Tobie i Twojej sprawie. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Adwokat Poznań Radca Prawny Kancelaria