W razie ujawnienia się wady przedmiotu sprzedanego, sprzedawca staje się odpowiedzialny wobec kupującego za istnienie wady. W literaturze prezentowany jest pogląd, iż ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady sprzedanej rzeczy ma charakter absolutny tzn. sprzedawca nie może się z niej zwolnić, obciąża go ona niezależnie od tego, czy to on spowodował wadliwość rzeczy, czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę, a nawet czy w ogóle wiedział lub mógł wiedzieć o tym, że sprzedawana rzecz jest wadliwa. Brak wiedzy, choćby nawet elementarnej, czy nawet podejrzeń w żaden sposób nie wpływają na wyłączenie odpowiedzialności czy nawet jej ograniczenie (por. Z. G. komentarz do art. 556 KPC).
Stosownie do treści art. 560 § 1 – 2 KC jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne. Jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.
Uprawnienie do odstąpienia od umowy to prawo kupującego do jednostronnego doprowadzenia mocą tylko swojego oświadczenia woli do ustania umowy sprzedaży. W konsekwencji uważa się je za złożone z chwilą, w której doszło do adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią ( art. 61 KC). Z uwagi na fakt, iż ustawodawca nie przewiduje dla tego oświadczenia szczególnej formy, może ono być złożone w każdej przewidzianej przez prawo formie, również w sposób dorozumiany ( art. 60 KC). Złożenie oświadczenie niweczy skutki zawarcia umowy i oznacza powrót do stanu jaki istniał przed jej zawarciem.
Odstąpienie od umowy wymaga zatem złożenia oświadczenia woli, do którego ma zastosowanie art. 60 KC, stanowiący, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Reguły wykładni oświadczeń woli mogą być stosowane nie tylko do ustalenia treści złożonych oświadczeń, lecz także do stwierdzenia czy dane zachowania stanowią oświadczenie woli (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2009 r., sygn. akt I CSK 401/08). Oświadczenie woli może być wyrażone w każdy, obiektywnie zrozumiały sposób, a więc wyraźnie albo dorozumianie przez jakiekolwiek zachowanie się, które w okolicznościach towarzyszących wyraża w sposób dostatecznie zrozumiały wolę wywołania określonych skutków prawnych.
Konsekwencją odstąpienia od umowy jest obowiązek zwrotu przez strony tego, co sobie wzajemnie świadczyły. Fakt, że kupujący nie może zwrócić sprzedawcy samochodu, który został mu odebrany przez właściciela, nie pozbawia go roszczenia o zwrot ceny (tak Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 13 października 2000 r., sygn. akt II CKN 288/00, 4 lutego 2011 r., sygn. akt III CSK 144/10).
Stosownie do treści art. 576 KC uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej wygasają z upływem roku od chwili, kiedy kupujący dowiedział się o istnieniu wady. Jeżeli kupujący dowiedział się o istnieniu wady prawnej dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej, termin ten biegnie od dnia, w którym orzeczenie wydane w sporze z osobą trzecią stało się prawomocne. Upływ powyższego terminu nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę podstępnie zataił.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Powód domagał się zasądzenia solidarnie od M. J. i G. S., prowadzących działalność gospodarczą pod nazwą (…) Sp. c., kwoty 118.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. Jako podstawę faktyczną dochodzonego roszczenia wskazał, iż nabył od pozwanych samochód marki M. (…), Nr rej. (…), Nr (…) (…), rok produkcji 2008, za kwotę 118.000 zł, obciążony wadą prawną, a potem odstąpił od umowy sprzedaży samochodu i wezwał pozwanych do zwrotu ceny sprzedaży, tj. kwoty 118.000 zł
Bezsporne jest w sprawie, iż sporny pojazd został zatrzymany przez policję, została również uchylona decyzja o jego rejestracji. Uniemożliwia to korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem, powód mógł zatem po wezwaniu do usunięcia wad przedmiotowego samochodu odstąpić od zawartej umowy i żądać zwrotu zapłaconej ceny za sprzedany pojazd, tj. kwoty 118.000 zł. Wbrew twierdzeniom pozwanych nie można także uznać, iż powód w momencie zakupu wiedział o wadzie samochodu, albo że nabył go na własne niebezpieczeństwo, co zwalniałoby pozwanych od odpowiedzialności na podstawie art. 575 KC.
Przeprowadzona na zlecenie powoda ekspertyza miała na celu oszacowanie wartości rynkowej zakupionego samochodu, nie było natomiast jej przedmiotem sprawdzenie samochodu pod kątem jego ewentualnych wad prawnych. O braku woli powoda nabycia pojazdu na własne niebezpieczeństwo świadczy także oświadczenie pozwanych o braku wad sprzedawanego pojazdu, złożone już po sporządzeniu powołanej ekspertyzy. Pozwani nie wywiązali się z zawartej między stronami umowy, gdyż nie przenieśli skutecznie na powoda własności przedmiotowego pojazdu wobec jego wady prawnej. Jak wynika z ustaleń prowadzonego postępowania przygotowawczego, sprzedany samochód posiadał przerobiony Nr (…), a pojazd o ustalonych w trakcie badań mechanoskopijnych Nr (…), jest poszukiwany w innej sprawie karnej i stanowi własność innej osoby. Nie mógł on zatem być własnością pozwanych, a jego własność nie mogła być przeniesiona na powoda. W związku z tym, tylko strona powodowa spełniła swoje świadczenie płacąc pozwanym cenę sprzedaży. Powód skutecznie zgłosił pozwanym roszczenie z tytułu rękojmi za wady prawne zakupionego pojazdu i skutecznie odstąpił od zawartej umowy sprzedaży, żądając zwrotu ceny sprzedaży od pozwanych. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 KC.
Sąd Okręgowy nie naruszył również art. 576 § 1 KC. Powód wykonał uprawnienia z tytułu rękojmi za wady prawne w ciągu roku od chwili, kiedy dowiedział się o istnieniu wady. Pierwsza informacja, która mogłaby wskazywać na istnienie wady prawnej, pochodzi z dnia 16 grudnia, natomiast oświadczenie o odstąpieniu od umowy z powodu wady prawnej z dnia 1 marca. Oświadczenie o odstąpieniu ma charakter jednostronny, skierowany do oznaczonego adresata. W konsekwencji uważa się je za złożone z chwilą, w której doszło do adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią (art. 61 KC). Pozwani powzięli informację o treści tego oświadczenia w marcu. Nie doszło także do naruszenia art. 563 § 2 KC, gdyż obowiązek zbadania rzeczy i dokonania notyfikacji (powiadomienia o istnieniu wady) nie dotyczy wad prawnych. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 14 kwietnia 2014 r. I ACa 1812/13
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
