Sąd rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu nakazowym, jeżeli są spełnione warunki określone w przepisach odrębnych. Pierwszym z warunków, jakie muszą zostać spełnione dla rozpoznania sprawy w tym postępowaniu odrębnym, jest jej transgraniczny charakter. Zgodnie z art. 3 rozp. nr 1896/2006 przez sprawę transgraniczną należy rozumieć sprawę, w której przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce stałego pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie sądu rozpoznającego sprawę. Taki charakter zatem ma sprawa, gdy każda ze stron ma miejsce zamieszkania (pobytu) w różnych państwach członkowskich, albo gdy jedna ze stron ma miejsce zamieszkania (pobytu) w państwie, które nie jest państwem członkowskim, a druga - w państwie członkowskim, ale innym niż sąd właściwy do rozpoznania sprawy.
O miejscu zamieszkania decyduje zatem prawo sądu rozpoznającego sprawę, a jeśli strona nie ma miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, którego sądy rozpoznają sprawę, sąd w celu ustalenia, czy strona ma miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim, stosuje prawo tego państwa członkowskiego. Miejsce zamieszkania na tle polskiego prawa to miejscowość, w której dana osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. W przypadku gdy stroną postępowania jest spółka bądź osoba prawna, o transgranicznym charakterze sprawy decyduje miejsce, w którym znajduje się:
1) ich statutowa siedziba lub
2) ich główny organ zarządzający, lub
3) ich główne przedsiębiorstwo.
Miejscem zwykłego pobytu jest miejsce, w którym strona przebywa i pobyt ten trwa na tyle długo, że można mówić o jej integracji z lokalnym środowiskiem.
W myśl art. 3 ust. 3 rozp. nr 1896/2006 ocena, czy sprawa ma charakter transgraniczny, następuje według stanu z daty wniesienia pozwu z wnioskiem o wydanie europejskiego nakazu zapłaty. O transgranicznym charakterze sprawy decyduje również rodzaj roszczenia dochodzonego w europejskim postępowaniu nakazowym. Zgodnie z art. 4 rozp. nr 1896/2006 postępowanie to przewidziane zostało w celu dochodzenia roszczeń pieniężnych o oznaczonej wysokości, które są wymagalne w chwili wniesienia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty. Nie zostały przy tym wprowadzone żadne ograniczenia wartości przedmiotu sporu dla tego typu roszczeń.
Rozporządzenia nie stosuje się również do spraw dotyczących:
1) praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia;
2) upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań pojednawczych, układów oraz innych analogicznych postępowań;
3) zabezpieczenia społecznego;
4) roszczeń wynikających z zobowiązań pozaumownych, chyba że są one przedmiotem umowy między stronami lub nastąpiło uznanie długu, lub dotyczą długów oznaczonych wynikających ze współwłasności mienia, np. opłat wynikających z kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej w ramach wspólnoty mieszkaniowej, przy czym za zobowiązanie pozaumowne nie są uważane roszczenia dochodzone ze stosunku pracy.
Pozew musi zostać złożony na urzędowym formularzu w formie papierowej lub za pomocą środka komunikacji elektronicznej, akceptowanego przez państwo członkowskie wydania i dostępnego sądowi wydania.
Pozew powinien on zawierać:
1) nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, a także - w odpowiednich przypadkach - ich przedstawicieli, oraz oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew;
2) kwotę dochodzonego roszczenia, w tym kwotę roszczenia głównego oraz, stosownie do okoliczności, odsetki (z uwzględnieniem ich stawki oraz okresu, za który są żądane), kary umowne i koszty;
3) uzasadnienie roszczenia, w tym opis okoliczności wskazanych jako podstawa roszczenia oraz - w odpowiednich przypadkach - żądanych odsetek;
4) opis dowodów na poparcie roszczenia;
5) okoliczności uzasadniające właściwość sądu;
6) uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy w rozumieniu art. 3 rozp. nr 1896/2006.
Pozew powinien ponadto zawierać oświadczenie powoda, że podane informacje są zgodne z jego najlepszą wiedzą i przekonaniem, są prawdziwe oraz że przyjmuje on do wiadomości, iż umyślne podanie nieprawdziwych informacji może skutkować zastosowaniem odpowiednich sankcji zgodnie z prawem państwa członkowskiego wydania.
W załączniku do pozwu powód może poinformować sąd, że w razie wniesienia sprzeciwu przez pozwanego sprzeciwia się on skierowaniu sprawy do zwykłego postępowania cywilnego. Powód może takie oświadczenie złożyć później, musi to jednak nastąpić przed wydaniem nakazu zapłaty. Do pozwu w europejskim postępowaniu nakazowym nie muszą być załączone dowody zasadności roszczenia. Wymagania takiego nie zawiera również sam formularz pozwu.
Kontrola przesłanek formalnych pozwu obejmuje określenie:
1) czy sprawa ma charakter sprawy cywilnej lub handlowej i czy nie została wyłączona z zakresu zastosowania rozp. nr 1896/2006;
2) czy sąd ma jurysdykcję krajową;
3) czy sprawa ma charakter transgraniczny w rozumieniu rozp. nr 1896/2006;
4) czy pozew został złożony na właściwym formularzu oraz czy został należycie wypełniony.
Sąd odrzuca pozew, jeżeli:
1) wymagania pozwu nie zostały spełnione;
2) roszczenie jest oczywiście nieuzasadnione;
3) powód nie prześle odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd zgodnie z art. 9 ust. 2 rozp. nr 1896/2006;
4) powód nie prześle odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd lub odrzuci propozycję sądu zgodnie z art. 10 rozp. nr 1896/2006 (zob. uwagę do art. 50518);
5) roszczenie jest oczywiście nieuzasadnione;
6) postępowanie takie toczy się lub zostało zakończone w innym państwie.
Na postanowienie o odrzuceniu pozwu nie przysługuje odwołanie. Odrzucenie pozwu jednak nie zamyka powodowi możliwości dochodzenia roszczenia w nowym pozwie o wydanie europejskiego nakazu zapłaty lub za pomocą innej procedury przewidzianej prawem państwa członkowskiego.
Właściwy Sąd
Europejskie postępowanie nakazowe należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Europejski nakaz zapłaty może wydać także referendarz sądowy. Referendarz sądowy może wydawać zarządzenia. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym.
Nakaz co do części roszczenia
Jeżeli europejski nakaz zapłaty, zgodnie z przepisami odrębnymi, może zostać wydany tylko co do części roszczenia i powód wyraża na to zgodę, sprawę co do pozostałej części roszczenia sąd rozpoznaje we właściwym trybie. W przypadkach wskazanych w ustawie sąd rozpoznaje sprawę według przepisów o postępowaniach odrębnych, z wyłączeniem przepisów o postępowaniu nakazowym i upominawczym.
Sprzeciw od nakazu
W razie wniesienia sprzeciwu zgodnie z przepisami odrębnymi, europejski nakaz zapłaty traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę we właściwym trybie. W przypadkach wskazanych w ustawie sąd rozpoznaje sprawę według przepisów o postępowaniach odrębnych, z wyłączeniem przepisów o postępowaniu nakazowym i upominawczym. Jeżeli powód zgodnie z przepisami odrębnymi zażądał zakończenia postępowania na wypadek wniesienia sprzeciwu, sąd umarza postępowanie, orzekając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
Europejski nakaz zapłaty jest doręczany pozwanemu łącznie z odpisem pozwu i powinno w nim się znaleźć pouczenie, że pozwany może zapłacić powodowi kwotę wskazaną w nakazie zapłaty lub wnieść sprzeciw przez jego przesłanie sądowi w terminie 30 dni od dnia doręczenia mu nakazu. W europejskim nakazie zapłaty informuje się również pozwanego, że:
1) nakaz zapłaty został wydany wyłącznie na podstawie informacji przekazanych przez powoda i niezweryfikowanych przez sąd;
2) nakaz stanie się wykonalny, chyba że do sądu zostanie wniesiony sprzeciw zgodnie z art. 16 rozp. nr 1896/2006;
3) w przypadku wniesienia sprzeciwu postępowanie będzie kontynuowane przed właściwymi sądami państwa członkowskiego wydania zgodnie z przepisami regulującymi zwykłe postępowanie cywilne, chyba że powód wyraźnie zażądał w takim przypadku zakończenia postępowania.
Europejski nakaz zapłaty może zostać doręczony pozwanemu zgodnie z prawem państwa, w którym ma nastąpić doręczenie, w jeden z następujących sposobów:
1) doręczenie osobiste potwierdzone podpisanym przez pozwanego poświadczeniem odbioru, zawierającym datę odbioru;
2) doręczenie osobiste potwierdzone dokumentem podpisanym przez właściwą osobę, która dokonała doręczenia, stwierdzającym, że pozwany otrzymał dokument, lub bezpodstawnie odmówił jego przyjęcia, zawierającym datę doręczenia;
3) doręczenie drogą pocztową za podpisanym i zwróconym przez pozwanego poświadczeniem odbioru zawierającym datę odbioru;
4) doręczenie drogą elektroniczną, taką jak faks lub poczta elektroniczna, za poświadczeniem odbioru podpisanym i zwróconym przez pozwanego, zawierającym datę odbioru
Doręczenie w powyższe sposoby jednak nie jest dopuszczalne, jeżeli nie ma pewności co do adresu pozwanego.
Pozwany w terminie 30 dni od doręczenia nakazu zapłaty może wnieść sprzeciw, czyli w tym terminie sprzeciw musi zostać wysłany. Sprzeciw można wnieść na urzędowym formularzu, ale nie jest to obligatoryjne.
Uchylenie nakazu zapłaty
W razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach odrębnych podstawa do uchylenia europejskiego nakazu zapłaty, na wniosek pozwanego sąd, który go wydał, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - sąd, przed którym wytoczono powództwo, uchyla nakaz zapłaty. Wniosek powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego i wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie europejskiego nakazu zapłaty. Przed uchyleniem europejskiego nakazu zapłaty sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia na piśmie. Na postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia europejskiego nakazu zapłaty przysługuje zażalenie.
W rozporządzeniu nr 1896/2006 przewidziano instytucję ponownego badania europejskiego nakazu zapłaty przez właściwy sąd w państwie członkowskim wydania na wniosek pozwanego. W art. 20 rozp. nr 1896/2006 wskazano, że badanie to może nastąpić w przypadkach, gdy:
1) nakaz zapłaty został doręczony w jeden ze sposobów przewidzianych w art. 14 oraz doręczenie nie nastąpiło w odpowiednim czasie umożliwiającym mu przygotowanie się do obrony, bez winy z jego strony;
2) pozwany nie miał możliwości sprzeciwienia się roszczeniu z powodu siły wyższej lub z powodu nadzwyczajnych okoliczności, które były przez niego niezawinione.
3) było w sposób oczywisty błędne w świetle wymogów określonych w niniejszym rozporządzeniu lub ze względu na inne wyjątkowe okoliczności
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
